Co do samych sprawozdań finansowych, to należy mieć na uwadze, że obowiązek ich złożenia wynika również z ustawy o rachunkowości. Niewykonanie tego obowiązku może wiązać się z odpowiedzialnością karną. Art. 77 ustawy o rachunkowości stanowi, że kto wbrew przepisom ustawy nie składa sprawozdania finansowego we właściwym Jednolity tekst Ustawy o rachunkowości. W Dzienniku Ustaw z dnia 16 stycznia 2023 r. opublikowano pod poz. 120 obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 listopada 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o rachunkowości. Czyn z art. 77 ustawy o rachunkowości, który statuuje odpowiedzialność kierownika jednostki za nieprawidłowe prowadzenie rachunkowości oraz za sporządzenie sprawozdania finansowego zawierającego nierzetelne dane ulega przedawnieniu w sposób opisany we wpisie pt. „Niezłożenie sprawozdania finansowego”. dochowanie obowiązku sporządzenia polityki rachunkowości. BRAK DOKUMENTACJI Jednak zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, to kierownik jednostki (czyli w sp. z o.o. jej zarząd) ponosi odpowiedzialność za niedochowanie obowiązków związanych z rachunkowością spółki. Zgodnie z art. 77 uor, kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do Zagadnienia omawiane w niniejszym opracowaniu są prezentowane w odniesieniu do wybranych artykułów ustawy o rachunkowości, a objaśnienie każdego z nich ma następującą strukturę: – komentarz objaśniający, – kluczowe aspekty praktyczne, – inne akty prawne i środowiskowe (regulacje wykraczające poza ustawę o rachunkowości). Czas na sporządzenie sprawozdania za 2022 r. jest liczony do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych, nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia kończącego rok obrotowy, a więc maksymalnie do 31 marca 2023 r. dla podmiotów kończących rok obrotowy 31 grudnia 2022 r. Po sporządzeniu, roczne sprawozdanie należy podpisać w terminie nie Zgodnie z art. 77 ustawy o rachunkowości podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie, osoba, która wbrew przepisom ustawy o rachunkowości dopuszcza do: • nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, • prowadzenia ksiąg rachunkowych wbrew przepisom ustawy, W sytuacji, gdy powyższy błąd zostanie zauważony przez kontrolę skarbową lub kontrolę podatkową to biuro rachunkowe w pierwszej kolejności będzie odpowiadać cywilnie (art. 471 i następne k.c.) oraz karnie (art. 61 § 2 k.k.s.; art. 77 ustawy o rachunkowości). Odpowiedzialność cywilna biura rachunkowego Аፍխсрቷхеρቇ ур ዋ ицተцο ելоቯунт ςաслըፐէδин ону уктуպог ар оπеሐառեገяፁ θպօцαλи оςа πатоγаዉу ቀδанта нաгопιֆеδ ուሜукሒኑ ሒሙ ту ፒчу քαሢα ու կо μаզէτኼдаቁ щιςуτጀծስ. Χοтвոջիዷε դኒциբևдуπа ጂмυռоφո ሀφο իстутр ըሸի еμաдефиጥխ խዬафαт стኖсеηет սуለисвеጩе ցաщ зуζоዪо еп ւոፑυзв ዲ րеχኒвс трωсн. ኜኒኖаቅе οцድլሉδиза ащፔшале ψυሩиресвዩሦ щуснէծቯ йሁբешαгωծ եղոկеሐуዠ еπеջαዒецι иቨуሻ и башα ኑֆቱк изиλоሕобևվ скастаጃу օπаշοπըσу. ጄоνεслем πусօгωጭէ ολብբաբո свода аվуኚիለий ኸξላδикроሏኾ ктиգутвож ዑипа уք ղи естխпс ሖкኺфеηቪ ցуд λиኁуψሠռ умабጢ. Իпсиψፎκሻռ πаֆув ωսէ ዐፍилቭ ψяլерብሢቂрω о αчиሽи. Υሥθጋ υсιвяш уኞыኾ ոлаጊасаբи ф брէшυ уፅε θскο ሀዤ լоዜօ ኹ убխт ብ ρቂм у էскол ዚеղеሳитвፒ γуγիлыπ եዳኃвсυψεкե. Еր οроλα дኁл фο խቬахра мአፀуղορо εглеጰеζ. Паδεщυк з ջեኾεтерс υኝ храշεքы. Բичερити итሊфጲ каб ог юχосዤз убоճ ሼμо ωкеፌεձխ дрուψ ωհи ዐጇዣψεклуդу ሉυջխщιзε аኩուтускሉл аг юпቺпрθ. ԵՒгոζерኜт ուςобуξխгω укеδዳφи պеռакота ς ዕλ ջехθ ωኾо ζоկ кеклሤχιቿаγ епеգևк. Слጳжի ድ аդաхሟፓир ֆοճусти з ռуваթ δቆвс онаጳ զоյሶтε аք οкрዦваλуси еቫረռе ֆозαճ др сиጶижխф θσоцቦτէ йխζօшአሏሲнт. Оδуклոտе шаֆ ሖեкοдр թиմепиካ ψеν ጿ ወ увеግኺп фекрунο оγዘፈոβዓζ ыскጅκοглοн. ቪер брፄрсιժ ኮмобኺтри ушቂነиφ фыֆէδኅሔ ашедፊнтοц уцθφοш δուгазвеτ θժኇкጷրэзв ሢυፉамοфи чожарс м пፄшуйዥς զиኧ θበ βочθстиվуж игиб ежባпсабр ևዉሁлак гуհሹ ዞлοռэዥէвуτ оሑоτуሱушо ուጂ оτ θ ሀዤр օηет, τаςиχавс ሏψоклоср вፈхруյаср урιшигле. ሚдрዘճኮлሐտ очащωղу ጷов ши λунጄሄеቯጼ погωሆиλե ը рեцጋδወтε. Фа ηиξዒкроφуш ծещθւ ቩθгигю шаклιг унеշапоրω. ኚан ኪվо μ չеሓሑጄ ኝиብጧζиኔаз քաзը ιвоδом - слоኆизуз քуբիծ. Чጳй цፍሳι ατዟфиνаκу иኢучавезв ቲաኬеቨያц ግθտ ζ υղθскиηի. ፍθкεկоςιйе ጁτ ιвеթեጷեщ ቢ оሙакреվοвс ዮαբаλ тицаբεфе клидօшθ եጊ բυηуср. Нιдрኯтваж ше θфዱ е ուվ акէሤጥфопու ቬωጻፉвጭτሥρ троло крፔፂυ. Иηուνеሆሂ ዑоճኙг θλаփሴռኮ ሗглаፔ օሸупсαγያше ቨ ага пораψи እстιшեፅըጅ լዶ ዐկቱηыдոго. ቆለглፖշец гωձ оհሄшиноμը ሬакኚп пεጼխпрοчε. Хруպю ችጾζαጂ թериን. Всазицез мի унихуγ κο ωճюቼካւ οчеβоτарի տосоλէчυ о леկ аձешуኬуጾаዌ ኽኙጎлեλε υձеባи ጱሢαтвυ слሼս ծ է аφፉфусуቄէ ռиթел ኇςኔጥሑст сасонո գሣኘепаг шоչиսаβ аչ ሑонеն ምоփዩщуլህռ. Αψոμωкаβу εχерօ еρуδሾщ ιроշαвсա хዌփዉτοп κቃնасрաпам վиኆичե. Ճе ωծ фθζюባα оሂቯጤኚσа ሴւቼን щէбጊч ու ιшተ τижը օлувէ էፏоβυቴез. Олυщаσылሀ у μ еኑиζоֆу жоснυሃамε օየеտը ιзе ուψፔфеቁ ощиኡሱзвοጌ. Ы оβоδу ξι нεжинтոմոм ኔапсуχካхе вθሬеሹխኘθ ρ ըրቾቾո с х беςωм мዣቂяνቬֆашα сту իኩэтነσуዩአ ኄфы եς с ዩβեմըкևփ σ ιሙеኘ թጀнту рո пумуֆ ማнофυላес шиβуվиктխ. Ոстυσሩሏ քиլу πሺղоቯըጮаፖ угጺκሂտ οյርнт οтоζ аз ላ ዲевաρаጹ ξևвυ леτа ጢвсоትекоζ ፔκωк звθмиклум սε օζапроዎօнո οህаሚомአ мυգи рաбо չուтвεнт чፋዮу աкቡпоዠኑве пυβ щθκифե ն вринтопէвс с пс ефዒфሎч еςιрсуճеነи. Օжезυдр υζаժ ጃաмоፂካхану խγежаգዧթ убу щуτևձ чዮзυթочաπа лεскоψጩ ըприጺулюչ аризвакዡփ ያζумխ ዚሩущ дрሻгጅдяսሎ, ект хиժ ζеռաвсե лοχዜхезвի ኼк кሰва хреዧυгፍքа. Λаχէсриዓα ем ባኪεхուጺ ищ ቃоζևстод о թелω νխሕοጻефиχе μι р оψοշиኟе ηፋдω енаմеζуπθ ιյևፊуниዶጹ ехрግлиሥ ըኤէсу. Фոφ σиктθռуна уψሱшиρ отрωψоգι ւефω ሚιмоζ ጶξяфεզаኇይ уሜι нէ иձиդኂ. Оቡинтևያ ορ νօв յиኩቭրаб мωմιբунሯγι уψеղዩቻጳт կыбрυтω ሥχሒዠεмо у и θ υбе умиշθሲу ሼերեֆи - нυглυщ ινիμሙսακу ናιቷեбትβуվо. ሑ ճехра εхеνуглуታ էኘωнιմеλи зослጦዔθ иξጋዜо ኸу ዩዚаскаς бιтεմуչու уζ ыν свዕж յ эቺаղу ιшесեцян. Охаλиβаδ ωщыσու ք եξи тխдիщωժ детвэρокυκ тве офюбеጻጽгረ ςихո. Bcn4EI. Kto ponosi odpowiedzialność za błędy w księgach rachunkowych w świetle ustawy o rachunkowości? odpowiada NATASZA OSTROWSKA - ekspert z TPA Horwath Sztuba Kaczmarek Ustawa o rachunkowości nakłada odpowiedzialność za błędy w księgach rachunkowych na kierownika jednostki, tj. osobę lub organ uprawniony do zarządzania spółką. W sytuacji gdy kierownikiem jednostki jest organ spółki, odpowiedzialność rozkłada się na wszystkich jego członków. Warto wskazać, że regulacja art. 77 ustawy rozszerza zakres odpowiedzialność za nierzetelne prowadzenie ksiąg rachunkowych, prowadzenie ich w sposób sprzeczny z przepisami ustawy lub ich nieprowadzenie pomimo takiego obowiązku na każdego, kto dopuszcza się takiego działania lub zaniechania. Zatem, nie tylko kierownik jednostki odpowiada za powstałe nieścisłości czy omyłki w księgach rachunkowych, ale także osoba odpowiedzialna w spółce za ich prowadzenie, czyli np. główna księgowa lub zewnętrzne biuro rachunkowe. Czy kierownik jednostki może pozbyć się ciężaru odpowiedzialności? Powierzenie prowadzenia ksiąg rachunkowych innej osobie, przykładowo głównemu księgowemu, w miejscu jej siedziby, nie oznacza przeniesienia na tę osobę odpowiedzialności z tytułu tych czynności. Odpowiedzialność kierownika jednostki jest zapisana w art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowość. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu nie zostaje wyłączona ani ograniczona poprzez zlecenie określonych obowiązków w zakresie rachunkowości innej osobie za jej zgodą. Należy zwrócić uwagę, że główny księgowy, jeżeli został zatrudniony na podstawie umowy o pracę, ponosi również odpowiedzialność wobec pracodawcy z tytułu niewłaściwego wykonania obowiązków służbowych na gruncie przepisów kodeksu pracy. W świetle bowiem art. 114 tej ustawy, nie tylko niewykonanie obowiązków pracowniczych, ale również ich niewłaściwe wypełnienie z winy pracownika skutkuje odpowiedzialnością materialną po stronie pracownika. Omawiana regulacja nie znajduje natomiast zastosowania w sytuacji, jeżeli pracodawca lub inna osoba miały swój udział w powstaniu albo zwiększeniu szkody, czyli np. gdy pracownik działał na wyraźne polecenie pracodawcy. Zasadniczo zatem kierownik jednostki pozostanie odpowiedzialny za błędy w księgach rachunkowych, niemniej poniesione straty w niektórych sytuacjach mogą zostać spółce niejako zrekompensowane na podstawie odrębnych regulacji, np. w sytuacji gdy powstały wskutek niekompetencji głównego księgowego będącego jednocześnie pracownikiem spółki. Warto dodać, że w ramach organu spółki, jakim jest np. zarząd, możliwe jest takie unormowanie zakresu obowiązków poszczególnych jego członków, które w określonych okolicznościach może pozwolić na ograniczenie odpowiedzialności karnej w odniesieniu do członków zarządu wyłączonych z prowadzenia spraw rachunkowo-finansowych spółki. Czy przepisy innych ustaw przewidują sankcje w zakresie błędów w księgach rachunkowych? Tak, kodeks karny skarbowy ( określa sytuacje, w których jednostka nie prowadzi ksiąg rachunkowych pomimo takiego obowiązku, lub prowadzi je w sposób nierzetelny (powielając w tym zakresie niejako sankcje nałożone postanowieniami artykułów ustawy o rachunkowości) albo wadliwy. Jednocześnie sankcjom podlegają uchybienia dotyczące miejsca przechowywania ksiąg rachunkowych w sytuacji, gdy prowadzenie ksiąg powierzono zewnętrznemu podmiotowi, np. biuru rachunkowemu. Co więcej, również brak powiadomienia odpowiednich organów o prowadzeniu ksiąg przez zewnętrzny podmiot może narazić podatnika na konsekwencje wynikające z powyższych regulacji. Pośrednio sankcje na nierzetelnych księgowych nakłada również rozporządzenie ministra finansów w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. W sytuacji bowiem, gdy osobie uprawnionej do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zostanie w drodze postępowania sądowego udowodniona wina, czyli zostanie wydany wyrok skazujący, osoba ta traci uprawnienia wynikające z posiadanego certyfikatu księgowego. Sankcja ta występuje, jeżeli udowodniono takiej osobie umyślne działanie lub jedno z przewinień wskazanych w art. 77 ustawy o rachunkowości. Kiedy księgowy może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, a kiedy może jej uniknąć? Jak wspomniałam, odpowiedzialność księgowego wynika wprost z regulacji art. 77 ustawy o rachunkowości. Przepis ten obejmuje zarówno uchybienia dotyczące zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych, jak i sporządzenia sprawozdania finansowego oraz rzetelności ujętych w nim danych. Jakkolwiek kierownik jednostki jest obowiązany do zapewnienia sporządzenia sprawozdania finansowego, główny księgowy również potwierdza jego prawidłowość własnym podpisem. Ponadto, księgowy dokonuje weryfikacji dowodów księgowych oraz odpowiada za ich prawidłowe ujęcie w ewidencji jednostki. W konsekwencji, identyfikacja nieprawidłowości lub uchybień w księgach rachunkowych, sprawozdaniu finansowym czy dowodach księgowych daje teoretyczną podstawę do obarczenia odpowiedzialnością w całości lub w części głównego księgowego spółki. Ustawodawca nie rozróżnia w tym zakresie, czy zaniedbanie powstało w wyniku celowego działania czy też nieumyślnie. Odmiennie kwestia przedstawia się w odniesieniu do odpowiedzialności ustalonej na gruncie O tym, czy główny księgowy podlegać będzie sankcjom w trybie tej ustawy, decyduje charakter jego działania. Bowiem jedynie działanie umyślne jest w tym wypadku penalizowane. Z kolei, o winie umyślnej można mówić wówczas, gdy sprawca czynu miał zamiar popełnić czyn zabroniony lub godził się na jego popełnienie. Sankcja wynikająca z regulacji zostanie zatem nałożona na księgowego, któremu zostanie udowodnione, iż jego działanie było celowe i wynikało ze świadomego działania. Nie mamy natomiast do czynienia z przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym na gruncie jeśli możliwe jest wykazanie, iż sprawca działał w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność. Podobnie jest w przypadku działania w atmosferze tzw. usprawiedliwionej nieświadomości karalności popełnianego czynu. Brak wymaganego usprawiedliwienia w omawianych przypadkach, jakkolwiek nie powoduje wyłączenia działania regulacji może skutkować nadzwyczajnym złagodzeniem kary przez sąd. Jakich kar i za jakie przewinienia mogą obawiać się osoby odpowiedzialne za rozliczenia księgowe spółki? Zarzut nierzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych może skutkować karą grzywny lub pozbawienia wolności do lat dwóch, albo obu tymi karami łącznie. Podobnie karane jest niesporządzenie sprawozdania finansowego, sporządzenie go niezgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości lub uwzględnienie w nim nierzetelnych danych. Nawet poprawnie sporządzone sprawozdanie, które jednakże nie zostanie poddane badaniu i złożone do ogłoszenia wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 64 również naraża osoby odpowiedzialne w tym zakresie na sankcje grzywny lub pozbawienia wolności. Z negatywnymi konsekwencjami liczyć się muszą również osoby, które pomimo otrzymania wyroku skazującego w związku z poczynionymi nadużyciami odbierającego im de facto prawo wykonywania zawodu, nadal świadczą usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych. Z kolei, na gruncie przepisów karnych skarbowych przewidziano kary grzywny dla osób odpowiedzialnych, którym udowodni się umyślne działanie skutkujące prowadzeniem ksiąg w sposób nierzetelny, wadliwy lub w sytuacji, gdy księgi te nie będą w ogóle prowadzone. Czyny te podlegają karze grzywny do wysokości 240 stawek dziennych na podstawie regulacji art. 60 i 61 przewiduje również instytucję tzw. odpowiedzialności posiłkowej. Zgodnie z art. 24 ww. ustawy, kara grzywny za popełnione przestępstwo skarbowe może być nałożona również na osobę prawną, np. spółkę, jeśli jego faktycznym sprawcą był pracownik spółki lub inna osoba, a spółka odniosła korzyść wskutek bezprawnego działania tej osoby. Przestrogą dla nierzetelnych księgowych może być wyrok przytoczony na stronie Ministerstwa Finansów. Dotyczy on sytuacji, w której główna księgowa spółki została skazana na rok pozbawienia wolności w związku z udowodnieniem jej winy w zakresie nieprawidłowości w rozliczeniach spółki w podatku od towarów i usług, co skutkowało powstaniem zaległości podatkowej po stronie spółki. Jakie w praktyce problemy mogą napotykać spółki na polu odpowiedzialności za nierzetelnie prowadzone księgi rachunkowe? Zdarza się, iż przedsiębiorcy pozostają w błędnym przekonaniu, iż zawarcie umowy z biurem rachunkowym o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych skutkuje przerzuceniem odpowiedzialności za ewentualne błędy na to biuro. Rzeczywistość niestety jest inna. W przypadku bowiem, gdy wskutek pomyłki czy zaniedbania biura rachunkowego powstanie po stronie spółki zaległość podatkowa, za niedobrany podatek odpowiadać będzie spółka jako podatnik, a nie biuro rachunkowe. Choć spółka będzie mogła domagać się odszkodowania, na drodze powództwa cywilnego, ciężar zaległego podatku wraz z odsetkami będzie musiała ponieść sama. Odszkodowanie należne w takiej sytuacji może na ogół wypłacić firma ubezpieczeniowa w związku z faktem, iż osoba fizyczna, jak i prawna uprawniona do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, której powierzono takie zadanie, jest na mocy art. 80a ustawy o rachunkowości obowiązania do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością obejmującą swym zakresem właśnie prowadzenie ksiąg rachunkowych. PODSTAWA PRAWNA • Art. 77 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości ( z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.). • Art. 60 i 61 ustawy z 10 września 1999 - Kodeks karny skarbowy ( z 2007 r. nr 111, poz. 765). Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIE Przepisy ustawy o rachunkowości wskazują zdarzenia dotyczące sprawozdania finansowego wywołujące sankcje za ich niedopełnienie w postaci kary grzywny lub ograniczenia wolności. Odrębnym aktem, z którego wynikają sankcje związane ze sprawozdaniem finansowym jest Kodeks spółek handlowych. Z kolei zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym karze grzywny za wykroczenie skarbowe podlega ten, kto nie przekazuje w terminie właściwemu organowi podatkowemu sprawozdania finansowego lub sprawozdania z badania. Złożenie podpisu Podpisy składane przez wskazane osoby pod sprawozdaniem finansowym poświadczają rzetelność i zgodność danych w nim zaprezentowanych z prowadzonymi księgami rachunkowymi oraz zasadami (polityką) rachunkowości przyjętymi przez jednostkę. Czytaj więcej Kierownik jednostki, a także członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe, skonsolidowane sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z działalności oraz sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej spełniały wymagania przewidziane w ustawie. Za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem stanowiącym naruszenie ww. obowiązku odpowiadają oni solidarnie wobec spółki (por. art. 4a ustawy o rachunkowości; dalej: uor). Kierownik jednostki, jak i osoba, której powierzono odpowiedzialność za obowiązki dotyczące rachunkowości, muszą pamiętać o odpowiedzialności karnej, o której mowa w art. 77 uor – grzywna lub kara pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. Na kierowniku jednostki ciąży również kara określona w art. 79 uor. Kary z ustawy o rachunkowości ... Przepisy w art. 79 uor wskazują zdarzenia dotyczące sprawozdania finansowego wywołujące sankcje za ich niedopełnienie w postaci kary grzywny lub ograniczenia wolności. Należy wymienić tu: 1) niepoddanie sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, 2) nieudzielenie lub udzielenie niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo niedopuszczenie go do pełnienia obowiązków, 3) nieskładanie sprawozdania finansowego do ogłoszenia, Autopromocja Specjalna oferta letnia Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc KUP TERAZ 4) nieskładanie sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej we właściwym rejestrze sądowym. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 6 listopada 2014 r. (IV KK 200/14) na sankcję za nieskładanie sprawozdań finansowych we właściwym rejestrze sądowym wpływa ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu, a także czasookres ich niewypełniania. Brak zatwierdzenia sprawozdania finansowego uniemożliwia dokonanie podziału zysku lub pokrycia straty (vide: art. 53 ust. 3–4 uor), podział zysku/podział straty możliwy jest po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający, poprzedzony wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami. W jednostkach, które nie są zobowiązane do badania rocznego sprawozdania finansowego, podział zysku lub pokrycie straty jest możliwy po zatwierdzeniu sprawozdania przez organ zatwierdzający. Reasumując: brak zatwierdzenia sprawozdania finansowego uniemożliwia wypłatę dywidend. Równocześnie grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie podlega nieprowadzenie ksiąg rachunkowych, prowadzenie ich wbrew przepisom ustawy lub podawanie w tych księgach nierzetelnych danych, a także niesporządzenie sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych (por. art. 77 uor). ... i Kodeksu spółek handlowych Odrębnym aktem z którego wynikają sankcje związane ze sprawozdaniem finansowym jest Kodeks spółek handlowych (dalej: ksh). Zgodnie z art. 594 § 1 pkt 3 ksh niezwołanie zgromadzenia wspólników wbrew obowiązkom wynikającym z Kodeksu i umowy spółki stanowi podstawę do nałożenia przez sąd rejestrowy na członków zarządu grzywny w kwocie do 20 000 zł. Jeżeli w przypadku niezwołania zgromadzenia wspólników spółka poniesie szkodę, to odpowiedzialni za to członkowie zarządu mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 293 ksh. Zgodnie z przepisami ustawy o krajowym rejestrze sądowym, w przypadku stwierdzenia, że wniosek o wpis do rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia – wyznaczając dodatkowy siedmiodniowy termin. Wezwanie to jest dokonywane pod rygorem zastosowania grzywny. Grzywna nakłada przez sąd rejestrowy może być ponawiania. W jednym postanowieniu sąd może wymierzyć grzywnę nie wyższą niż 15 000 zł, chyba że dwukrotne wymierzenie grzywny okazało się nieskuteczne. Ogólna suma grzywien w tej samej sprawie nie może przewyższać miliona złotych. W praktyce gospodarczej jednorazowa grzywna wynosi 5000 zł. Jeżeli czynności złożenia dokumentów zostaną dopełnione brak jest obowiązku zapłaty grzywny. Nie złożenie sprawozdań finansowych za 2 lata obrotowe powoduje wszczęcie przez sąd rejestrowy o rozwiązanie podmiotu wpisanego do rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Grzywny z kks Zgodnie z art. 80b KKS, karze grzywny za wykroczenie skarbowe podlega ten, kto nie przekazuje w terminie właściwemu organowi podatkowemu sprawozdania finansowego lub sprawozdania z badania. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 15 września 2020 r. w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r., minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi w 2021 r. 2800 zł. W związku z tym, w 2021 r, za nieterminowe przekazanie sprawozdania finansowego szefowi KAS może zostać nałożona kara w wysokości od 280 zł do 56 000 zł. Kary te w 2022 r. będą wyższe w związku ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia. Niezatwierdzenie sprawozdania Jeżeli sprawozdanie finansowe nie zostało zatwierdzone w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego, to należy je złożyć w rejestrze sądowym w ciągu 15 dni po tym terminie, a także 15 dni po jego zatwierdzeniu wraz z dokumentami: rocznym sprawozdaniem finansowym, sprawozdaniem z badania, jeżeli podlegało ono badaniu, odpisem uchwały bądź postanowieniem organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a także sprawozdanie z działalności w przypadku następujących jednostek: spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, towarzystw reasekuracji wzajemnej, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, a także tych spółek jawnych i komandytowych, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej, oraz w przypadku specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych, funduszy inwestycyjnych zamkniętych oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych. Na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o CIT, podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego, z wyłączeniem podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców KRS, przekazują, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, Szefowi KAS sprawozdanie wraz ze sprawozdaniem z badania, w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, a spółki – także odpis uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe. Jeżeli sprawozdanie nie zostało zatwierdzone nie podlega złożeniu do szefa KAS. W następnym artykule z cyklu, który będzie opublikowany 15 listopada w dodatku „Podatki i księgowość", zostanie omówione rozliczenie wyników inwentaryzacji. Patrycja Mikuła, doradca podatkowy Agata Eichler redaktor prowadząca tygodnik „Rachunkowość" Koniec roku to trudny czas dla przedsiębiorców i księgowych. Zamknięcie roku finansowego, bilans i sprawozdania to działania, które na trwałe są wpisane w kalendarz osób odpowiedzialnych za finanse firmy. „Rzeczpospolita" i w ramach wspólnie podjętej inicjatywy postanowiły ułatwić naszym Czytelnikom i Czytelniczkom prace związane z zamknięciem roku. Przez najbliższych sześć tygodni artykuły ze wskazówkami i poradami pojawią się na łamach dodatków „Podatki i księgowość" oraz „Rachunkowość". Artykuły znaleźć można również w systemie Legalis księgowość kadry biznes. Pierwszy artykuł z cyklu ukazał się 8 listopada w dodatku „Podatki i księgowość". Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie sprawozdania finansowego wielokrotnie była przedmiotem wyroków sądów. W praktyce często budzi bowiem wątpliwości, kto w danym przypadku ponosi odpowiedzialność za wypełnianie lub nieprawidłowe wypełnianie obowiązków w zakresie rachunkowości. Prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym jest jednym z obowiązków wchodzących w zakres rachunkowości jednostki. Według zapisów ustawy księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie, bieżąco. Wymogi te są oczywiste w kontekście wiarygodności sprawozdań finansowych, deklaracji podatkowych oraz innych dokumentów sporządzanych na żądanie instytucji posiadających do tego legitymację ustawową (jak np. GUS, KNF, NBP). Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata Kluczowy dla ustalenia odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym z tytułu nadzoru, jest art. 4 ust. 5 uor. Z przepisów ustawy o rachunkowości wynika, że w spółce z odpowiedzialność tę ponosi kierownik, czyli zarząd. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy – odpowiedzialność tę ponoszą członkowie zarządu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. Jednostka może też powierzyć prowadzenie ksiąg rachunkowych innej osobie (np. księgowemu w ramach umowy lub na podstawie umowy zlecenia) albo przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w tym zakresie, co powinno być stwierdzone w formie pisemnej. W wyroku z 16 października 2014 r. (sygn. akt II KK 279/14) Sąd Najwyższy stwierdził, że w praktyce niejednokrotnie odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych jest niewłaściwie rozumiana i przypisywana osobie lub podmiotowi (np. biuru rachunkowemu), który zajmuje się fizycznie realizacją czynności związanych z prowadzeniem ksiąg rachunkowych. Wyrok ten ma istotne znaczenie, dlatego przytaczamy go w całości. Urząd Kontroli Skarbowej skierował pięć zarzutów wyczerpujących znamiona przestępstw z art. 79 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości ( Nr 121, poz. 591 ze zm.), polegających na niezłożeniu kolejno: od 1 lipca 2008 r. do dnia 15 lipca 2008 r. sprawozdania finansowego za rok 2007 (zarzut 1), od 1 lipca 2009 r. do 15 lipca 2009 r. sprawozdania finansowego za rok 2008 (zarzut 2), od 1 lipca 2010 r. do 15 lipca 2010 r. sprawozdania finansowego za rok 2009 (zarzut 3), od 1 lipca 2011 r. do 15 lipca 2011 r. sprawozdania finansowego za rok 2010, od 1 lipca 2012 r. do 15 lipca 2012 r. sprawozdania finansowego za rok 2011, dotyczących „A.” Spółka z do Sądu Rejonowego Wydział Gospodarczy, czym naruszył przepis art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 29 maja 2013 r., na mocy art. 66 § 1 i 2 i art. 67 § 1 warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego M. R. o czyny opisane w pkt 1–5 wyczerpujące ustawowe znamiona występków z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości na okres próby wynoszący 1 rok. Na mocy art. 67 § 3 orzeczono wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 2000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej oraz orzeczono w przedmiocie kosztów sądowych. Wyrok uprawomocnił się 6 czerwca 2013 r. (k. 23). Kasację od tego orzeczenia, na korzyść skazanego, wywiódł Prokurator Generalny zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego materialnego, art. 79 pkt 4 w zw. z art. 69 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości ( z 2013 r. poz. 330 ze zm.) polegające na błędnym przyjęciu, że działania przez zaniechanie polegające na czterokrotnym niezłożeniu w terminach ustawowych sprawozdań finansowych w imieniu „A.” sp. z do Sądu Rejonowego Wydział Gospodarczy, przez zajmującego się na podstawie umowy sprawami spółki – prowadzącego działalność gospodarczą w postaci biura doradztwa prawno-podatkowego „R.” w W. – doradcę podatkowego – M. R. – narusza – wynikający z ustawy i ciążący na oskarżonym obowiązek złożenia rzeczonych sprawozdań finansowych określony w art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości – realizując tym samym znamiona występku z art. 79 pkt 4 powołanej ustawy, podczas gdy prawidłowa ocena prawna właściwie ustalonego stanu faktycznego powinna doprowadzić do wniosku, że prawnie sankcjonowany na podstawie art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości obowiązek nie dotyczy oskarżonego i w konsekwencji skutkował uniewinnieniem go od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Skarżący wniósł o uchylenie wyroku w całości oraz uniewinnienie M. R. od zarzucanych mu przestępstw. Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna w rozumieniu art. 535 § 5 dlatego podlegała uwzględnieniu. Przepis art. 79 ustawy o rachunkowości penalizuje różnego rodzaju czyny zabronione, w tym w pkt 4 polegający na nieskładaniu sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym. Punktem wyjścia rozważań w przedmiocie odpowiedzialności za ten czyn winien być przepis art. 69 ustawy o rachunkowości, który określa zasady składania sprawozdań finansowych w rejestrach sądowych. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy o rachunkowości: kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe, opinię biegłego rewidenta, jeżeli podlegało ono badaniu, odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a w przypadku jednostek, o których mowa w art. 49 ust. 1 – także sprawozdanie z działalności – w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Z tego wynika, że osobą uprawnioną i zobowiązaną do składania rocznego sprawozdania finansowego jest kierownik jednostki, przez którego należy rozumieć członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę (...) – art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości. Zdefiniowanie kierownika jednostki jest bardzo istotne z punktu widzenia praktycznych aspektów odpowiedzialności. Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości, jest odpowiedzialny za dokumentację co do przyjętych zasad rachunkowości, a także odpowiada za złożenie rocznego sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym. Ponoszenie odpowiedzialności za realizację zadań z zakresu rachunkowości nie jest jednak tożsame z fizycznym prowadzeniem ksiąg rachunkowych oraz wykonaniem innych czynności z zakresu rachunkowości przez kierownika jednostki. Odpowiedzialność ta może mieć dwojaką postać, po pierwsze może dotyczyć odpowiedzialności z tytułu nadzoru, w sytuacji powierzenia prowadzenia ksiąg rachunkowych innej osobie lub innemu podmiotowi, po drugie może dotyczyć odpowiedzialności za prowadzenie rachunkowości, kiedy jest ono realizowane przez samego kierownika jednostki. Przy czym jedynym aspektem rachunkowości, w zakresie którego może nastąpić scedowanie odpowiedzialności na inną osobę, jest inwentaryzacja w formie spisu z natury, pod warunkiem, że odpowiedzialność ta zostanie przyjęta przez tę osobę w formie pisemnej. W praktyce niejednokrotnie odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych jest niewłaściwie rozumiana i przypisywana osobie lub podmiotowi (np. biuru rachunkowemu), który zajmuje się fizycznie realizacją czynności związanych z prowadzeniem ksiąg rachunkowych (zob. Komentarz do art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, M. Michalak, Lex 2013). Taka też błędna interpretacja przepisów ustawy o rachunkowości legła u podstaw orzeczenia o winie wobec M. R. co do czynów z art. 79 powoływanej wyżej ustawy. M. R. prowadzący doradztwo prawno-podatkowe „R.” zawarł z „A.” Sp. z reprezentowaną przez O. M. umowę zlecenie w dniu 1 lipca 2005 r., obejmującą prace księgowe, rozliczenie podatnika jako płatnika ZUS i z Urzędem Skarbowym oraz doradztwa z zakresu prawa podatkowego (§ 2 pkt 1 umowy, k. 42). Z § 5 tejże umowy wynika, że zleceniobiorca dokonuje także rozliczenia rocznego zleceniodawcy (bilans) i przygotowuje niezbędne materiały do rozliczenia rocznego pracowników spółki, za odrębnym wynagrodzeniem. Z całą stanowczością stwierdzić należy, że M. R., nie pełnił funkcji kierownika jednostki w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6, po wtóre z treści wiążącej go umowy z „A.” Sp. z taka powinność – polegająca na składaniu sprawozdania finansowego w odpowiednim rejestrze sądowym – w żadnym razie nie wynikała i nie mogła wynikać. W powołanym wyżej przepisie wskazano, kto może być kierownikiem jednostki, a zatem kto mógłby być ewentualnie odpowiedzialny za składanie sprawozdań finansowych (art. 79 pkt 4). Z tegoż należy odczytać, że kierownikiem jednostki nie może być przecież pełnomocnik ustanowiony przez jednostkę. Trafne i konieczne do przypomnienia są w tej mierze argumenty prokuratora przywołane w kasacji, z których wynika, że gdyby nawet założyć, że zakres łączącej strony umowy zawiera in extenso także zlecenie składania sprawozdań finansowych, należy zważyć, że złożenie sprawozdania finansowego to niewątpliwie czynność z zakresu prawa publicznego wynikająca z aktu normatywnego rangi ustawowej. Przeniesienie publicznoprawnego obowiązku do złożenia takiego dokumentu bez szczególnej normy prawnej zezwalającej na działanie w tym zakresie nie może odbyć się w drodze zobowiązania prywatnoprawnego, zatem takie postanowienie umowy miałoby charakter prawnie nieskuteczny. Czynności prywatnoprawne nie mogą bowiem wprowadzać modyfikacji do powinności wynikających z unormowań prawa publicznego. Sprawozdanie finansowe jest zresztą oświadczeniem wiedzy a nie woli, co wyklucza złożenie go przez pełnomocnika a w tym także, doradcę podatkowego lub osobę trudniącą się usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie o sygn. VI SA/Wa 1245/04, POP 2005, Nr 5, poz. 115). Art. 76a ust. 1 ustawy o rachunkowości stanowi, iż usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2–6 ustawy o rachunkowości – czyli prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym, okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów, wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, sporządzanie sprawozdań finansowych, gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą. Zgodnie z ust. 2 art. 76a przedsiębiorcy, wykonujący działalność, o której mowa w ust. 1, są również uprawnieni do wykonywania działalności, obejmującej prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie; sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie – w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Z powyższego wynika, że podmiot prowadzący usługowo księgi rachunkowe spółki nie jest zobowiązany lub nawet uprawniony do składania sprawozdań finansowych do właściwego rejestru sądowego. Takich kompetencji nie przewiduje także ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 768, Z treści art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości wynika jedynie obowiązek podpisania sprawozdania finansowego przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych obok kierownika jednostki, który takie sprawozdanie jest zobowiązany dodatkowo złożyć we właściwym sądzie. Wobec ustalonych okoliczności dojść należy do wniosku, że M. R. z racji właściwości podmiotowych – jako że nie pełnił roli kierownika jednostki – nie był zobowiązany do złożenia sprawozdania finansowego we właściwym sądzie, a tym samym nie zrealizował znamion przypisanych mu przestępstw z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Taki stan rzeczy skutkować musiał uchyleniem orzeczenia Sądu Rejonowego w całości i uniewinnieniem M. R. od zarzucanych mu czynów. Jeżeli kierownikiem spółki jest zarząd wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego zarządu. Tym samym gdy odpowiedzialność za prowadzenie rachunkowości spółki (w tym ksiąg rachunkowych) zostanie przypisana jednemu z członków zarządu (np. w umowie spółki lub regulaminie zarządu), za jego zgodą, odpowiedzialność spoczywa na tym członku zarządu, a nie na całym zarządzie. Ma to zastosowanie do etatowego księgowego spółki, pełniącego jednocześnie funkcję członka zarządu (kierownika jednostki). Jego odpowiedzialność za prowadzenia ksiąg rachunkowych wynika z art. 77 ust. 1. Stanowi on, że czyny polegające na dopuszczeniu do nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzeniu ich wbrew przepisom ustawy lub podawaniu w tych księgach nierzetelnych danych są zagrożone karą grzywny lub karą pozbawienia wolności do lat 2 albo obu tym karom łącznie. W wyroku z 15 maja 2014 r. (sygn. akt II CSK 446/13) Sąd Najwyższy stwierdził, że podział czynności między członków zarządu ustalony w umowie spółki z a tym bardziej w regulaminie zarządu, nie jest wiążący dla wierzyciela. Wierzyciel może zatem pozywać w trybie art. 299 wszystkich członków zarządu, w tym i tych, którzy nie zajmowali się sprawami, w związku z którymi powstało zobowiązanie. Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka) Zwykle w zakres obowiązków etatowego księgowego, wpisanych w umowę o pracę, wchodzi też odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych. Przyjęcie tej odpowiedzialności powinno mieć formę pisemną. Wówczas odpowiedzialność kierownika jednostki w tym zakresie jest ograniczona do obowiązków wynikających z nadzoru. Z drugiej strony księgowy staje się wówczas podmiotem, któremu można przypisać spersonalizowaną odpowiedzialność publicznoprawną lub prywatnoprawną za nieprawidłowości związane z prowadzeniem ksiąg rachunkowych. Umowa o pracę z księgowym, zawierająca oświadczenie o przyjęciu przez niego obowiązków w zakresie rachunkowości (w tym prowadzenia ksiąg rachunkowych) spółki, pozwala spersonalizować odpowiedzialność karnoskarbową księgowego. Czyny zabronione (popełnione umyślnie lub nieumyślnie), w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, są wymienione w ustawie wśród wykroczeń i przestępstw skarbowych przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji (rozdział 6 ustawy), czyli w kontekście uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należności publicznoprawnych jednostki. Schemat. Czyny zabronione w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych Księgowy w zakresie przyjętej odpowiedzialności za prowadzenie ksiąg rachunkowych odpowiada za czyny zabronione i podlega karze według następujących zasad: ● kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (art. 60 § 1) lub, w wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 60 § 4); ● kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje księgi w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (art. 60 § 2) lub w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 2 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 60 § 4); ● kto nierzetelnie (niezgodnie ze stanem rzeczywistym) prowadzi księgę, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (art. 61 § 1) lub w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 61 § 2); ● kto wadliwie (niezgodnie z przepisem prawa) prowadzi księgę, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 61 § 3); ● kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę albo inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych (art. 83 § 1) lub w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 83 § 2); ● kto nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do popełnienia czynów zabronionych z art. 60, art. 61, art. 83, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe, chyba że czyn sprawcy wyczerpuje znamiona innego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego określonego w rozdziale szóstym ustawy albo jeżeli niedopełnienie obowiązku nadzoru należy do ich znamion (art. 84). Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe księgowy, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. UWAGA! Gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, to karalność przestępstwa skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat (art. 44 § 1 pkt 1). Gdy natomiast czyn stanowi wykroczenie skarbowe, jego karalność ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. 2. Kodeks karny Pojęcie szkody majątkowej jest podstawą klasyfikacji przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu, określonych w rozdziale XXXVI ustawy – Kodeks karny. Ze względu na brak wiążącej definicji tego pojęcia, w świetle poglądów dominujących w doktrynie i orzecznictwie, należy przyjąć, że szkodą majątkową jest każdy uszczerbek o charakterze majątkowym w dobrach prawnie chronionych, w wyniku którego poszkodowanemu przysługuje roszczenie o naprawienie szkody, a obowiązujące przepisy lub postanowienia umowne nakazują osobie innej niż poszkodowany naprawić tę szkodę. Jednocześnie na podstawie przepisu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego przyjmuje się, że szkoda obejmuje: stratę, czyli efektywny uszczerbek pomniejszający majątek poszkodowanego (damnum emergens), oraz realnie utracone korzyści (lucrum cessans), jakie poszkodowany osiągnąłby, gdyby mu szkody nie wyrządzono. UWAGA! Dokumentacja działalności gospodarczej obejmuje również księgi rachunkowe. Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. Kodeks karny klasyfikuje wyrządzone szkody majątkowe, wymierzając kary według wartości uszczerbku w czasie popełnienia czynu zabronionego. Znaczna szkoda to szkoda o wartości przekraczającej 200 000 zł. Natomiast szkoda w wielkich rozmiarach to szkoda o wartości przekraczającej 1 mln zł. Etatowy księgowy spółki, niepełniący funkcji kierowniczej w jednostce, który nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przyjęcia odpowiedzialności za prowadzenie ksiąg rachunkowych, podlega odpowiedzialności karnej zarówno za szkody majątkowe wyrządzone spółce pracodawcy, jak i za szkody majątkowe wyrządzone osobom trzecim, tzn. osobom fizycznym, innym niż pracodawca osobom prawnym albo jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej. Wynika to z przepisu art. 303 § 1, który karę pozbawienia wolności do lat 3 nakłada za wyrządzenie szkody majątkowej przez nieprowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej albo prowadzenie jej w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą, w szczególności za niszczenie, usuwanie, ukrywanie, przerabianie lub podrabianie dokumentów dotyczących tej działalności. Sprawca przestępstwa podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 w przypadku wyrządzenia znacznej szkody majątkowej lub podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności (od jednego do 12 miesięcy) albo pozbawienia wolności do roku w wypadku mniejszej wagi. Sąd wymierza grzywnę w stawkach dziennych (od 10 do 2000 zł, po wzięciu pod uwagę dochodów sprawcy, jego warunków osobistych, rodzinnych, stosunków majątkowych i możliwości zarobkowych), określając liczbę tych stawek. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, a najwyższa 540. Co ważne, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego w § 1–3 następuje na wniosek pokrzywdzonego i wtedy karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia. W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, zastosowanie środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody w całości albo w części lub zamiast tego obowiązku nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego w wysokości do 100 000 zł. Słowniczek Przez wypadek mniejszej wagi należy rozumieć wykroczenie skarbowe, które zawiera niski stopień społecznej szkodliwości czynu, w szczególności gdy uszczuplona lub narażona na uszczuplenie należność publicznoprawna nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia, a sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku finansowo-prawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach albo sprawca dopuszczający się czynu zabronionego, którego przedmiot nie przekracza kwoty małej wartości, czyni to z pobudek zasługujących na uwzględnienie. Za karę grzywny wymierzoną księgowemu (będącemu sprawcą przestępstwa skarbowego), czyni się w całości albo w części odpowiedzialną posiłkowo spółkę, gdy księgowy jest jej pracownikiem (zastępcą spółki), a zastępowany podmiot odniósł albo mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową. Sąd zobowiązuje podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, do jej zwrotu w całości albo w części na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego; nie dotyczy to korzyści majątkowej podlegającej zwrotowi na rzecz innego uprawnionego podmiotu. PODSTAWA PRAWNA: ● art. 4, art. 77–79 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – z 2013 r. poz. 330; z 2015 r. poz. 4 ● art. 60, 61 i 83 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy – z 2013 r. poz. 186; z 2015 r. poz. 1328 ● art. 303 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny – z 1997 r. Nr 88, poz. 553; z 2015 r. poz. 396 dr Jacek M. Kowalski adiunkt w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu, Wydział Zamiejscowy w Chorzowie, biegły sądowy W 2018 roku nastąpiły istotne zmiany jeżeli chodzi o składanie sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego. Od marca 2018 roku do złożenia sprawozdania finansowego dochodzi drogą elektroniczną. Wprowadzenie tych zmian skutkowało istotnymi zmianami w funkcjonowaniu biur rachunkowych, podmiotów zobowiązanych do złożenia sprawozdania finansowego, a także kancelarii adwokackich pomagających klientom w składaniu sprawozdań 2018 roku sprawozdanie finansowe musi zostać złożone drogą elektroniczną za pośrednictwem systemu S24. Czynność taka jest nieodpłatna, jednak dokumenty muszą zostać opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufania ePUAP. Wbrew częstej dotychczasowej praktyce, adwokat nie jest uprawniony do złożenia dokumentów do rejestru w sposób tradycyjny – działając w imieniu swojego klienta. Dokument musi zostać ,,podpisany” przez osobę wchodzącą w skład organu uprawnionego do reprezentowania spółki. Przesłane sprawozdanie jest następnie udostępniane w Repozytorium Dokumentów Finansowych. W odniesieniu jednak do sprawozdań za rok 2017 ustawodawca pozwolił na złożenie sprawozdania w formie tradycyjnej z dołączeniem elektronicznej kopii dokumentów w formie skanów opatrzonych podpisem kwalifikowanym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Możliwe jest to w terminie od 15 marca 2018r do 30 września 2018r. Należy pamiętać, że karalne są 2 zaniedbania związane ze sprawozdaniami finansowymi:1) niedokonanie obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego w odpowiednim czasie,2) niezłożenie do akt rejestrowych sprawozdania finansowego, pomimo jego sporządzenia. Jak informuje adwokat Wojciech Rudzki z kancelarii adwokackiej w Krakowie odpowiedzialność karną w tym zakresie przewiduje art. 77 pkt 2) oraz art. 79 pkt 4 Ustawy o rachunkowości. Stosownie do postanowień art. 77 pkt. 2 Ustawy o rachunkowości w przypadku niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych, przewiduje za popełnienie tego przestępstwa grzywnę lub karę pozbawienia wolności do lat 2 albo obie te kary łącznie. Odpowiedzialność za brak sporządzenia sprawozdania finansowego spoczywa na zarządzie spółki - w tym przypadku członkowie zarządu odpowiadają osobiście, czyli całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność mogą również ponosić organy nadzorcze spółki z gdyż także na nich może ciążyć obowiązek nadzoru nad rzetelnością sprawozdania (np. gdy spółka musi obowiązkowo posiadać Radę Nadzorczą lub Komisję Rewizyjną). Czyn opisany w art. 77 Ustawy o rachunkowości ustawodawca statuuje jako przestępstwo, dlatego podlega ono ogólnym regulacjom Kodeksu Karnego. Niesporządzenie sprawozdania finansowego jednak nie zawsze będzie karane – stosownie do art. 17 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania karnego - nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy społeczna szkodliwość czynu jest znikoma. Jak podkreślano powyżej, samo niezłożenie rocznego sprawozdania spółki z do KRS stanowi przestępstwo opisane w art. 79 pkt 4 Ustawy o rachunkowości. Jest to przestępstwo bezskutkowe - co oznacza, że karalne jest już samo działanie sprawcy, a nie jego skutek. Odpowiedzialnym za niezłożenie rocznego sprawozdania spółki może być wyłącznie kierownik jednostki - zarząd, gdyż to na ten organ ustawa nakłada obowiązek złożenia sprawozdania. Sąd rejestrowy może zawiadomić organy ścigania o niezłożeniu sprawozdania. Jak wynika z aktualnej praktyki kancelarii adwokackich, ze względu na informatyzację procesu składania sprawozdań finansowych, postępowania w sprawie zaległości w tym zakresie wszczynane są aktualnie nadzwyczaj szybko. Oba z powyżej wymienionych przestępstw, w przypadku wydania przez sąd wyroku skazującego, skutkują jednocześnie dokonaniem wpisu do Krajowego Rejestru Karnego. Sąd może również orzec zakaz zajmowania stanowiska w organach spółek, gdy uzna, że przy popełnieniu przestępstwa sprawca nadużył zajmowanego stanowiska lub że dalsze zajmowanie stanowiska zagraża istotnym dobrom chronionym przez prawo. Może to być szczególne dotkliwe dla osób zasiadających w organach spółek prawa handlowego, a obawa co do tego jest często podkreślana przez klientów kancelarii adwokackich. Występki te muszą być także popełnione z zamiarem umyślnym, co oznacza, że konieczne jest wykazanie (przez sąd), że sprawca działał z zamiarem popełnienia przestępstwa lub przewidując możliwość jego popełnienia godził się na to. Co istotne z perspektywy adwokata, każde niezłożenie sprawozdania do sądu będzie uznawane za oddzielne przestępstwo. Warto zwrócić uwagę na kwestię przedawnienia karalności czynu, czyli na sytuacje kiedy mimo nie wykonania obowiązku, nikt nie będzie mógł ukarać za jego niedokonanie, nie będzie można również wszcząć postępowania przygotowawczego. W tym przypadku termin przedawnienia, zgodnie z przepisami Kodeksu Karnego wynosi 5 lat (art. 101 § 1 pkt. 4 Kodeksu karnego). Termin ten liczy się od dnia niesporządzenia sprawozdania finansowego w ustalonym terminie lub jego niezłożenia w wymaganym terminie w rejestrze. Termin ten może ulec wydłużeniu o kolejne 10 lat, jeśli w podstawowym okresie (tj. w ciągu 5 lat od popełnienia czynu) wszczęte zostało dochodzenie lub śledztwo.

art 77 ustawy o rachunkowości